การจัดทำ FTA ไทย-สหรัฐฯ ที่ครอบคลุมประเด็นเรื่องสิ่งแวดล้อม
การปรับตัวของไทยต่อประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมภายใต้ FTA
การเจรจาจัดทำเขตการค้าเสรีไทย-สหรัฐฯ ประกอบด้วยหัวข้อการเจรจากว่า 20 หัวข้อ ครอบคลุมประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมด้วย ทางการไทยจึงควรเตรียมการเตรียมการแต่เนิ่นๆ เพื่อให้การเจรจาในประเด็นนี้เกิดความเป็นธรรมแก่ทั้งสองฝ่าย ขณะนี้ภาครัฐได้ดำเนินการหลายๆ เรื่อง ดังนี้
1. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้จัดตั้งคณะทำงานด้านสิ่งแวดล้อมซึ่งประกอบด้วยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเตรียมการหารือ/พิจารณาประเด็นสำคัญๆ สำหรับการเจรจาจัดทำ FTA ไทย-สหรัฐฯ
2. การปรับปรุงกฎหมาย/กฎระเบียบภายในประเทศด้านสิ่งแวดล้อมให้โปร่งใสและรัดกุมยิ่งขึ้น ที่สำคัญ ได้แก่ พระราชบัญญัติส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2535 รวมทั้งจัดทำร่างพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำ และร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมการจัดการของเสียอันตรายจากซากผลิตภัณฑ์ที่ใช้แล้ว ทั้งนี้การปรับปรุงพระราชบัญญัติส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2535 ได้ปรับปรุงมาตรฐานการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม (Environment Impact Assessment : EIA) โดยเน้นให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการพิทักษ์ปกป้องสภาพแวดล้มมากขึ้นในทุกขั้นตอน ตั้งแต่ก่อนเริ่มดำเนินโครงการต่างๆ ที่อาจกระทบต่อสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ โดยการจัดทำประชาพิจารณ์ ประกาศให้ประชาชนในท้องถิ่นได้รับทราบข้อมูล และมีความเข้าใจตรงกัน เพื่อลดปัญหาความขัดแย้งทางสังคม รวมทั้งเน้นผลกระทบต่อสังคม และสุขภาพให้มากขึ้นด้วย
3. กระทรวงอุตสาหกรรมร่วมกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเตรียมจัดตั้งบริษัทเพื่อทำหน้าที่จัดการของเสียบรรจุภัณฑ์ และวัสดุเหลือใช้ในภาคอุตสาหกรรม 5 ประเภท ได้แก่ บรรจุภัณฑ์แก้ว กระดาษ พลาสติก โลหะ และอลูมิเนียม เพื่อรองรับต่อกระแสการปกป้องสิ่งแวดล้อมที่ประเทศผู้นำเข้าเริ่มให้ความสำคัญกับการรักษาสิ่งแวดล้อมสำหรับบรรจุภัณฑ์สินค้าที่ส่งออกมากขึ้น
บริษัท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จำกัด มีความเห็น ในการเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับกระแสอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่มาแรงควบคู่กับการเปิดเสรีทางการค้ากับประเทศคู่ค้าต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐฯ ดังนี้
1. ปัจจุบันไทยมีกฎหมายด้านสิ่งแวดล้อมหลายฉบับที่กำหนดกฎเกณฑ์ การดำเนินการต่างๆ เพื่อคุ้มครองสิ่งแวดล้อม แต่ก็ยังประสบปัญหาการปล่อยของเสีย/สารพิษจาก โรงงานลงสู่แม่น้ำลำคลอง การลักลอบทิ้งขยะอันตราย ซึ่งอาจกระทบต่อเกษตรกรผู้ใช้แหล่งน้ำและผืนดินในการเพาะปลูกพืชผลทางการเกษตรและเลี้ยงปศุสัตว์ รวมทั้งเกิดผลเสียต่อระบบนิเวศน์วิทยา ดังนั้นการเจรจา FTA กับสหรัฐฯ ทำให้เกิดผลดีในแง่กระตุ้นให้ไทยออกกฎหมายภายในประเทศเพื่อปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างเข้มงวดกวดขันยิ่งขึ้น รวมทั้งบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง แม้การปรับปรุงกฎหมายและกฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อมจะส่งผลให้ผู้ประกอบการผลิตสินค้าและบริการมีต้นทุนการผลิต/การดำเนินการที่สูงขึ้น เพื่อให้การผลิต สินค้าและบริการไม่ทำลายสภาพแวดล้อม และในระยะยาวจะเป็นผลดีกับประเทศไทยและ ประชาชนชาวไทยส่วนรวมในการปกป้องและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยภาคเอกชนชนไทยจะต้องปรับตัวโดยปรับปรุงกระบวนการผลิตและการค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติของประเทศให้คงสภาพเดิมอย่างยั่งยืน ซึ่งจะช่วยขจัดปัญหาความขัดแย้งกับประเทศคู่ค้าของไทยที่มักใช้ประเด็นเรื่องสิ่งแวดล้อมเป็นข้ออ้างในการกีดกันการค้ากับสินค้าส่งออกของไทย
2. การปรับปรุงพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 โดยระบุถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพิทักษ์สิ่งแวดล้อมให้ชัดเจนขึ้น โดยให้ประชาชนทุกคนมีสิทธิเข้าร่วมในการแสดงความคิดเห็นเบื้องต้น รวมถึงการปรับปรุงกระบวนการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม (EIA) ซึ่งจะเกิดผลดีต่อชุมชน และสร้างความโปร่งใสในการจัดทำโครงการต่างๆ นอกจากนี้ การกำหนดแนวทางจัดทำรายงาน EIA โดยครอบคลุมประเด็นด้านสังคมและสุขภาพที่ชัดเจน นับว่าเป็นเครื่องมือในการควบคุมปัญหามลพิษที่มีประสิทธิภาพและครบวงจรมากขึ้น
3. ทางการไทยควรปลูกจิตสำนึกของประชาชนให้ตระหนักถึงความสำคัญของการปกป้องและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นสมบัติส่วนรวมของประเทศ และควรกระตุ้นให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกป้องสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน ต่อไป
ข้อควรระวัง
- สหรัฐฯ อาจใช้ประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมเป็นมาตรการกีดกันทางการค้า โดยเฉพาะสินค้าที่ไทยมีศักยภาพในตลาดสหรัฐฯ เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์และส่วนประกอบ และเครื่องใช้ไฟฟ้า ซึ่งสหรัฐฯ อาจหยิบยกประเด็นเรื่องส่วนประกอบของสารทำลายชั้นบรรยากาศโอโซน และการเคลื่อนย้ายของเสียอันตราย มาเป็นข้อกีดกันการค้า ดังนั้นไทยจะต้องปฏิบัติตามพิธีสารมอนทรีออลว่าด้วยเรื่องของสารทำลายชั้นบรรยากาศโอโซน และอนุสัญญาบาเซลว่าด้วยเรื่องการเคลื่อนย้ายของเสียอันตรายอย่างเคร่งครัด ซึ่งไทยเป็นภาคีพิธีสารและอนุสัญญาดังกล่าว
- การค้าโลกมีแนวโน้มที่จะนำประเด็นเกี่ยวกับสังคมและสิ่งแวดล้อมเข้าไป เชื่อมโยงกับการค้ามากขึ้น และขณะนี้หลายประเทศ รวมทั้งไทย ได้พยายามปรับตัวโดยกำหนดกฎเกณฑ์เกี่ยวกับฉลากเขียว แสดงให้เห็นว่าสินค้าเหล่านี้ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เพื่อไม่ให้ประเทศอื่นใช้สิ่งแวดล้อมเป็นข้ออ้างกีดกันทางการค้า รวมทั้งการใช้ฉลากเขียวเพื่อชักจูงให้ผู้บริโภคหันมาใช้สินค้าเหล่านี้มากขึ้น แต่มาตรฐานการปกป้องสิ่งแวดล้อมแต่ละประเทศไม่เท่ากัน ประเทศพัฒนาแล้วมักกำหนดมาตรฐานการปกป้องสิ่งแวดล้อมที่สูง จนประเทศกำลังพัฒนาไม่สามารถปฏิบัติตามได้ หรือมีต้นทุนการดำเนินการที่สูงจนไม่สามารถแข่งขันด้านราคาได้ จึงเห็นควรผลักดันในเวทีการค้าโลกให้กำหนดมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อมร่วมกันอย่างสมเหตุสมผลและเป็นธรรมแก่ทุกฝ่าย
สรุป
การจัดทำ FTA ไทย-สหรัฐฯ ที่ครอบคลุมประเด็นเรื่องสิ่งแวดล้อม ประกอบกับกระแสการค้าโลกที่มีแนวโน้มเชื่อมโยงเรื่องสิ่งแวดล้อมกับการค้ามากขึ้น โดยเฉพาะประเทศพัฒนาแล้วอย่างสหรัฐฯ และสหภาพยุโรป ที่กำหนดมาตรฐานสิ่งแวดล้อมในระดับสูงและต้องการให้ประเทศอื่นปฏิบัติตาม ทางการไทยควรมีจุดยืนในการเจรจาต่อรองในประเด็นดังกล่าว โดยคำนึงถึงผลประโยชน์ของประเทศชาติส่วนรวมเป็นหลัก ทั้งในเรื่องการค้าระหว่างประเทศที่เป็นธรรม และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของประเทศอย่างยั่งยืน เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อประเทศไทยในระยะยาว
การเจรจาจัดทำเขตการค้าเสรีไทย-สหรัฐฯ ประกอบด้วยหัวข้อการเจรจากว่า 20 หัวข้อ ครอบคลุมประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมด้วย ทางการไทยจึงควรเตรียมการเตรียมการแต่เนิ่นๆ เพื่อให้การเจรจาในประเด็นนี้เกิดความเป็นธรรมแก่ทั้งสองฝ่าย ขณะนี้ภาครัฐได้ดำเนินการหลายๆ เรื่อง ดังนี้
1. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้จัดตั้งคณะทำงานด้านสิ่งแวดล้อมซึ่งประกอบด้วยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเตรียมการหารือ/พิจารณาประเด็นสำคัญๆ สำหรับการเจรจาจัดทำ FTA ไทย-สหรัฐฯ
2. การปรับปรุงกฎหมาย/กฎระเบียบภายในประเทศด้านสิ่งแวดล้อมให้โปร่งใสและรัดกุมยิ่งขึ้น ที่สำคัญ ได้แก่ พระราชบัญญัติส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2535 รวมทั้งจัดทำร่างพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำ และร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมการจัดการของเสียอันตรายจากซากผลิตภัณฑ์ที่ใช้แล้ว ทั้งนี้การปรับปรุงพระราชบัญญัติส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2535 ได้ปรับปรุงมาตรฐานการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม (Environment Impact Assessment : EIA) โดยเน้นให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการพิทักษ์ปกป้องสภาพแวดล้มมากขึ้นในทุกขั้นตอน ตั้งแต่ก่อนเริ่มดำเนินโครงการต่างๆ ที่อาจกระทบต่อสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ โดยการจัดทำประชาพิจารณ์ ประกาศให้ประชาชนในท้องถิ่นได้รับทราบข้อมูล และมีความเข้าใจตรงกัน เพื่อลดปัญหาความขัดแย้งทางสังคม รวมทั้งเน้นผลกระทบต่อสังคม และสุขภาพให้มากขึ้นด้วย
3. กระทรวงอุตสาหกรรมร่วมกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเตรียมจัดตั้งบริษัทเพื่อทำหน้าที่จัดการของเสียบรรจุภัณฑ์ และวัสดุเหลือใช้ในภาคอุตสาหกรรม 5 ประเภท ได้แก่ บรรจุภัณฑ์แก้ว กระดาษ พลาสติก โลหะ และอลูมิเนียม เพื่อรองรับต่อกระแสการปกป้องสิ่งแวดล้อมที่ประเทศผู้นำเข้าเริ่มให้ความสำคัญกับการรักษาสิ่งแวดล้อมสำหรับบรรจุภัณฑ์สินค้าที่ส่งออกมากขึ้น
บริษัท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จำกัด มีความเห็น ในการเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับกระแสอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่มาแรงควบคู่กับการเปิดเสรีทางการค้ากับประเทศคู่ค้าต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐฯ ดังนี้
1. ปัจจุบันไทยมีกฎหมายด้านสิ่งแวดล้อมหลายฉบับที่กำหนดกฎเกณฑ์ การดำเนินการต่างๆ เพื่อคุ้มครองสิ่งแวดล้อม แต่ก็ยังประสบปัญหาการปล่อยของเสีย/สารพิษจาก โรงงานลงสู่แม่น้ำลำคลอง การลักลอบทิ้งขยะอันตราย ซึ่งอาจกระทบต่อเกษตรกรผู้ใช้แหล่งน้ำและผืนดินในการเพาะปลูกพืชผลทางการเกษตรและเลี้ยงปศุสัตว์ รวมทั้งเกิดผลเสียต่อระบบนิเวศน์วิทยา ดังนั้นการเจรจา FTA กับสหรัฐฯ ทำให้เกิดผลดีในแง่กระตุ้นให้ไทยออกกฎหมายภายในประเทศเพื่อปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างเข้มงวดกวดขันยิ่งขึ้น รวมทั้งบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง แม้การปรับปรุงกฎหมายและกฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อมจะส่งผลให้ผู้ประกอบการผลิตสินค้าและบริการมีต้นทุนการผลิต/การดำเนินการที่สูงขึ้น เพื่อให้การผลิต สินค้าและบริการไม่ทำลายสภาพแวดล้อม และในระยะยาวจะเป็นผลดีกับประเทศไทยและ ประชาชนชาวไทยส่วนรวมในการปกป้องและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยภาคเอกชนชนไทยจะต้องปรับตัวโดยปรับปรุงกระบวนการผลิตและการค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติของประเทศให้คงสภาพเดิมอย่างยั่งยืน ซึ่งจะช่วยขจัดปัญหาความขัดแย้งกับประเทศคู่ค้าของไทยที่มักใช้ประเด็นเรื่องสิ่งแวดล้อมเป็นข้ออ้างในการกีดกันการค้ากับสินค้าส่งออกของไทย
2. การปรับปรุงพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 โดยระบุถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพิทักษ์สิ่งแวดล้อมให้ชัดเจนขึ้น โดยให้ประชาชนทุกคนมีสิทธิเข้าร่วมในการแสดงความคิดเห็นเบื้องต้น รวมถึงการปรับปรุงกระบวนการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม (EIA) ซึ่งจะเกิดผลดีต่อชุมชน และสร้างความโปร่งใสในการจัดทำโครงการต่างๆ นอกจากนี้ การกำหนดแนวทางจัดทำรายงาน EIA โดยครอบคลุมประเด็นด้านสังคมและสุขภาพที่ชัดเจน นับว่าเป็นเครื่องมือในการควบคุมปัญหามลพิษที่มีประสิทธิภาพและครบวงจรมากขึ้น
3. ทางการไทยควรปลูกจิตสำนึกของประชาชนให้ตระหนักถึงความสำคัญของการปกป้องและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นสมบัติส่วนรวมของประเทศ และควรกระตุ้นให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกป้องสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน ต่อไป
ข้อควรระวัง
- สหรัฐฯ อาจใช้ประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมเป็นมาตรการกีดกันทางการค้า โดยเฉพาะสินค้าที่ไทยมีศักยภาพในตลาดสหรัฐฯ เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์และส่วนประกอบ และเครื่องใช้ไฟฟ้า ซึ่งสหรัฐฯ อาจหยิบยกประเด็นเรื่องส่วนประกอบของสารทำลายชั้นบรรยากาศโอโซน และการเคลื่อนย้ายของเสียอันตราย มาเป็นข้อกีดกันการค้า ดังนั้นไทยจะต้องปฏิบัติตามพิธีสารมอนทรีออลว่าด้วยเรื่องของสารทำลายชั้นบรรยากาศโอโซน และอนุสัญญาบาเซลว่าด้วยเรื่องการเคลื่อนย้ายของเสียอันตรายอย่างเคร่งครัด ซึ่งไทยเป็นภาคีพิธีสารและอนุสัญญาดังกล่าว
- การค้าโลกมีแนวโน้มที่จะนำประเด็นเกี่ยวกับสังคมและสิ่งแวดล้อมเข้าไป เชื่อมโยงกับการค้ามากขึ้น และขณะนี้หลายประเทศ รวมทั้งไทย ได้พยายามปรับตัวโดยกำหนดกฎเกณฑ์เกี่ยวกับฉลากเขียว แสดงให้เห็นว่าสินค้าเหล่านี้ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เพื่อไม่ให้ประเทศอื่นใช้สิ่งแวดล้อมเป็นข้ออ้างกีดกันทางการค้า รวมทั้งการใช้ฉลากเขียวเพื่อชักจูงให้ผู้บริโภคหันมาใช้สินค้าเหล่านี้มากขึ้น แต่มาตรฐานการปกป้องสิ่งแวดล้อมแต่ละประเทศไม่เท่ากัน ประเทศพัฒนาแล้วมักกำหนดมาตรฐานการปกป้องสิ่งแวดล้อมที่สูง จนประเทศกำลังพัฒนาไม่สามารถปฏิบัติตามได้ หรือมีต้นทุนการดำเนินการที่สูงจนไม่สามารถแข่งขันด้านราคาได้ จึงเห็นควรผลักดันในเวทีการค้าโลกให้กำหนดมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อมร่วมกันอย่างสมเหตุสมผลและเป็นธรรมแก่ทุกฝ่าย
สรุป
การจัดทำ FTA ไทย-สหรัฐฯ ที่ครอบคลุมประเด็นเรื่องสิ่งแวดล้อม ประกอบกับกระแสการค้าโลกที่มีแนวโน้มเชื่อมโยงเรื่องสิ่งแวดล้อมกับการค้ามากขึ้น โดยเฉพาะประเทศพัฒนาแล้วอย่างสหรัฐฯ และสหภาพยุโรป ที่กำหนดมาตรฐานสิ่งแวดล้อมในระดับสูงและต้องการให้ประเทศอื่นปฏิบัติตาม ทางการไทยควรมีจุดยืนในการเจรจาต่อรองในประเด็นดังกล่าว โดยคำนึงถึงผลประโยชน์ของประเทศชาติส่วนรวมเป็นหลัก ทั้งในเรื่องการค้าระหว่างประเทศที่เป็นธรรม และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของประเทศอย่างยั่งยืน เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อประเทศไทยในระยะยาว
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น